Pema Bhum
Translated by Tenzin Dickie
I went to school during the Cultural Revolution. It was also during the Cultural Revolution that I started to be interested in calligraphy, and to learn and practice calligraphy. The Chinese Communist regime had an incredible number of political slogans, especially so during the Cultural Revolution, many more than even the commercial advertisements we see these days. These political slogans were not just for revolutionaries to proclaim loudly. Written on strips of paper of varying sizes and posted in public places, they could be seen at squares, village centers, intersections, on the main streets in the towns, and even on the walls and doorways of people’s homes. We also had something called Big Character Posters. There was no printing technology or facility available at the time, so all of these signs were handwritten. They were posted on walls everywhere, so that wherever you went there was no way to escape these slogans.
I think this was in the first three years of the Cultural Revolution. I was young so the job of writing these signs and slogans and Chairman Mao’s quotations could never have been mine but every day from morning till night, I saw these handwritten signs and slogans and posters. But after about six or seven years, I actually became one of the people writing these political signs and slogans. At the time I was a Chinese government official in a nomadic area, and the area had very few people who could read or write Tibetan or spoke and knew Chinese. Because I not only knew Tibetan but also knew some Chinese, I was always given the work of translating the signs and slogans, and writing them out on large pieces of paper and putting them up on the streets for everyone to see.
Whenever there was a new political campaign, there were many new political slogans. During the time that I was in the nomadic area, the following campaigns took place: the Anti Lin, Anti Confucius campaign, the campaign against the Water Margin classic, In Agriculture, Learn from Dazhai and Limit the Rights of the Bourgeoisie campaigns, the campaign against the Gang of Four, and so on. For all of these successive campaigns, we had to write the slogans in big letters, translating them from Chinese to Tibetan. We also had to write the big-character posters. All the government staff had to write them. Because we then had to paste these posters on the walls in public places where they were seen by everybody, everyone tried to make their handwriting as nice as possible. But most people didn’t know how to write big letters with ink brushes. Some of my friends from the office would have me write their letters and posters instead. Although they didn’t think to compliment me and say that my handwriting was nice, they often remarked how lightly, easily, and quickly the words flowed from my brush, and how I managed to keep my lettering so even. Some of them even shook their heads in surprise.
In 1974 I learned some amazing things about Tibetan calligraphy. It was the 20th anniversary of the establishment of the Chinese Communist government in that nomadic area. In order to show the progress and the happiness that the nomads had achieved in that time, an exhibition was organized. One of the key designer-artists on the exhibition staff was a lama from that county. His name was Shingsa Kelsang and he had been assigned to reform through hard labor. He was a scholar who was an expert in the traditional fields of knowledge, and a master of many disciplines. For instance, he was an expert in Tibetan medicine. Shingsa Kelsang was also an expert calligrapher and knew many different calligraphic scripts. I was one of the translators working on the Chinese to Tibetan translations of all the exhibition materials. Shingsa Kelsang wrote all the exhibit titles in beautiful calligraphy. I asked him many questions about these titles, about their length and size and so on. It was astonishing for me to learn that there were so many different Tibetan calligraphic scripts. In total, we ended up using twenty-seven different calligraphic scripts in that exhibit. The Lama had a special method for writing the Uchen script; his letters stayed within the prescribed proportions yet he still managed to write very quickly. I learned his method and not only picked it up but actually used it in the exhibition.
We had a name for these masters of calligraphy. We called them the masters of letters. To become a master of letters, you had to learn of course all the basic fundamentals from your calligraphy teacher, but that didn’t make you a master. After you have learned all the different calligraphic scripts that the teacher has to teach, then you have to fill up book after book with your calligraphy practice. There’s even a saying, “Write the first book and throw it into the wind. Write the second book and throw it into the water. Write the third book and burn it in the fire. Write the fourth book and offer it to your teacher.” Until you have achieved calligraphic mastery, you are not a master. Only after much practice and filling up of many notebooks meant to be thrown away does one finally write in a notebook that may be offered to the teacher.
I didn’t have a real calligraphy teacher that I studied with as such. In the 1980s, I was one of three students to whom Alak Tseten Shabdrung taught Lantsa. That was about it. But my whole life, I never stopped paying attention to calligraphic style, and the aesthetics of calligraphy, and the different kinds of calligraphic scripts out there. I also didn’t study and practice like in the old ways when they filled up book after book in their practice, but writing and exploring different scripts has always been a deep interest of mine.
Tibetan writing and calligraphy is an amazingly rich field. These days Tibetan calligraphy seems to be used mainly to decorate something and isn’t practiced so much as its own art form. In the old days at Latse Library, we had many cultural programs and events, and when we were making the posters, I tried to play with the ways each letter can stack to produce something new and unique. Not a lot of people took notice, but those who did seemed to appreciate it. I still continue to try out different ways of writing a word, sharing them with the public by putting out the calligraphy on paper, bags, and T-shirts for Latse.
The essence of the art of calligraphy is not just about how beautiful it looks. Calligraphy must inspire a feeling and a recognition in people’s hearts. I think that this “Nga Mandala” is an example of what I mean.
པད་མ་འབུམ་ནས།
ང་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་དུས་ནི་རིག་གནས་བརྗེའི་སྐབས་རེད། ངས་ཡིག་གཟུགས་ལ་དོ་སྣང་བྱུང་བ་དང་ཡིག་གཟུགས་འབྲི་འགོ་བརྩམས་པ་ཡང་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས་ལ་ཡིན། སྤྱིར་བཏང་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་སྲིད་དབང་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབོད་ཚིག་ཧ་ཅང་མང་པོ་རེད། རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས་ལ་ལྷག་པར་མང་པོ་རེད། དེང་སང་གི་ཚོང་ལས་ཀྱི་ཁྱབ་བསྒྲགས་ལས་ཀྱང་ཧ་ཅང་མང་། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབོད་ཚིག་དེ་དག་གསར་བརྗེའི་ཧུར་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་བརྒྱབ་ནས་བཤད་པ་ཙམ་མ་རེད། ཤོག་གུ་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྟེང་ལ་བྲིས་ནས་མི་ཚོགས་འཛོམས་ས་དང་། ལམ་གྱི་གཞི་མདོ་ཚང་མ། སྡེ་བའི་སྲང་ལམ། ཐ་ན་ཁྱིམ་ཚང་གི་རྒྱ་སྒོ་དང་རྩིག་ངོས་ལ་ཚང་མ་ལ་སྦྱར་ནས་མི་ཚང་མས་མ་མཐོང་ས་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ད་དུང་དེས་ག་ལ་ཚད། ཡིག་ཆེན་ཚགས་པར་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་དུས་དེང་སང་ནང་བཞིན་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱིས་པར་རྒྱག་པའི་མཐུན་རྐྱེན་ཡོད་པ་མ་རེད། ཚང་མ་ལག་བྲིས་རེད། དེ་ཡང་མི་མང་པོས་མ་མཐོང་ས་མེད་པའི་རྩིག་ངོས་མང་པོར་སྦྱར་ཡོད།
དེ་ནི་རིག་གནས་བརྗེའི་ཐོག་མའི་ལོ་གསུམ་ཙམ་གྱི་རིང་རེད། དེ་དུས་ང་ལོ་ན་ཆུང་སྟབས། འབོད་ཚིག་དང་། ཡིག་ཆེན་ཚགས་པར། མའོ་ཀྲུའུ་ཞིའི་གསུང་བཏུས་ཕྱི་ལོགས་ལ་སྦྱར་རྒྱུར་འབྲི་རྒྱུའི་ལས་ནི་ང་ལ་ལྟ་བུ་ཞིག་སྟེང་ལ་མི་འབབ། ཡིན་ན་ཡང་ཉིན་རྟག་པར་ནམ་ལངས་ནས་ས་རུབ་པའི་བར་དུ་དེ་ཚོ་མཐོང་གི་རེད། དེ་ནས་ལོ་དྲུག་བདུན་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་ང་ཡང་ཁྲོམ་ལམ་ལ་སྦྱོར་རྒྱུའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབོད་ཚིག་དེ་དག་འབྲི་མཁན་གྱི་གྲས་སུ་ཚུད་སོང་། དེ་དུས་ང་ནི་འབྲོག་པའི་ས་ཆ་ཞིག་ན་རྒྱ་གཞུང་གི་གཞུང་ཞབས་པ་ཡིན། དེ་ན་བོད་ཡིག་གི་འབྲི་ཀློག་འཕེར་མཁན་དང་རྒྱ་ཡིག་རྒྱ་སྐད་ཤེས་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད། ངས་བོད་ཡིག་ལོས་ཤེས། རྒྱ་ཡིག་རྒྱ་སྐད་ཀྱང་ཅུང་ཙམ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབོད་ཚིག་དེ་དག་རྒྱ་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ལ་བསྒྱུར་བ་དང་། དེ་ཤོག་གུ་ཆེན་པོའི་སྟེང་ལ་བྲིས་ནས་ཁྲོམ་ལམ་ལ་སྦྱར་རྒྱུའི་ལས་ཀ་རྟག་ཏུ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད།
ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་གསར་པ་རེ་ཡོང་ན་དེ་དང་མཉམ་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབོད་ཚིག་གསར་པ་མང་པོ་ཡོང་གི་རེད། ང་འབྲོག་ཁུལ་དེ་ན་ཡོད་པའི་རིང་དེ་ལ་ཡང་། ལིན་དགག་ཁུང་དགག་དང་། ཆུ་ངོགས་གཏམ་རྒྱུད་ལ་དགག་པ་རྒྱག་པ། ཞིང་ལས་ཐད་ཏ་ཀྲེར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པ། འབ༹ྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་ཁྲིམ་དབང་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པ། མི་བཞི་ཤོག་ཁག་ལ་དགག་པ་རྒྱག་པ་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་ལས་འགུལ་རིམ་པ་དང་རིམ་པ་ཡོང་ཡོད། ལས་འགུལ་དེ་དག་ཚང་མའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབོད་ཚིག་རྒྱ་ཡིག་ནས་བསྒྱུར་ནས་བོད་ཡིག་ཆེན་པོ་བྱས་ནས་འབྲི་དགོས། ད་དུང་ཡིག་ཆེན་ཚགས་པར་ཡང་རྒྱུན་དུ་འབྲི་དགོས། དེ་ནི་གཞུང་ཞབས་ཚང་མས་འབྲི་དགོས། དེ་དག་བྲིས་རྗེས་མི་ཀུན་གྱིས་མཐོང་བའི་རྩིག་ངོས་ལ་སྦྱར་དགོས་སྟབས། ཚང་མས་གང་ཐུབ་ཐུབ་ཀྱིས་ཡིག་གཟུགས་ཡག་པོ་ཡོང་ཐབས་བྱེད། ཡིན་ན་ཡང་མི་མང་པོ་པིར་སྨྱུག་གིས་ཡི་གེ་ཆེན་པོ་འབྲི་མི་ཤེས། ང་ཚོའི་ལས་ཁུངས་གྲོགས་པོ་འགའ་རེས་དེ་འདྲ་འབྲི་དགོས་དུས་ང་ལ་འབྲི་རུ་འཇུག་གི་ཡོད། ཁོང་ཚོས་ངའི་ཡིག་གཟུགས་ཡག་པོ་འདུག་ཅེས་ནས་བསྟོད་པ་བྱས་པ་མི་དྲན་ཡང་། ངའི་སྨྱུག་རྩེ་ནས་ཡི་གེ་ཡོང་བ་མགྱོགས་ཤིང་ལྷོད་པ། སྙོམས་པོ་འདུག་ཅེས་ནས་ཡང་ཡང་བཤད་ཀྱི་ཡོད། ཐ་ན་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཧང་སངས་ཉམས་ཀྱིས་མགོ་བོ་གཡུག་གཡུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
༡༩༧༤ ལོར་ང་ལ་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་ལ་ཤེས་རྟོགས་ཧང་སངས་པ་ཞིག་བྱུང་། ལོ་དེ་ནི་འབྲོག་ཁུལ་དེ་ལ་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་ཉི་ཤུ་འཁོར་བའི་དུས་དྲན་རེད། དུས་ཡུན་དེའི་ནང་གི་འབྲོག་ཁུལ་དེའི་བདེ་སྐྱིད་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོན་ཆེད་དུ་འགྲེམས་སྟོན་ཞིག་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པ་རེད། དེ་ལ་མཛེས་ཆོས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་གཙོ་བོ་གཅིག་ནི་རྫོང་ཁོངས་དེའི་བླ་མ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གི་མཚན་ལ་ཤིང་བཟའ་སྐལ་བཟང་ཟེར། ཁོང་སྐབས་དེར་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་ན་ངལ་རྩོལ་སྒྱུར་བཀོད་བྱེད་བཞིན་འདུག ཁོང་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གིས་གཙོས་པའི་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རིག་གནས་དང་ལག་ཤེས་སྣ་མང་དང་། ཡིག་གཟུགས་སྣ་མང་འབྲི་བ་ལ་ཧ་ཅང་མཁས་པ་ཞིག་རེད། ང་ནི་འགྲེམས་སྟོན་གྱི་ནང་དོན་རྒྱ་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་སྒྱུར་མཁན་ཞིག་ཡིན། འགྲེམས་སྟོན་གྱི་ལེ་ཚན་སོ་སོའི་ཁ་བྱང་རྣམས་བླ་མ་ཁོང་གིས་མཛེས་རྩལ་གྱི་ཡིག་གཟུགས་སུ་འབྲི། ངས་ལེ་ཚན་གྱི་ཁ་བྱང་རིང་ཐུང་སྐོར་ལ་བླ་མ་ཁོང་ལ་བཀའ་འདྲི་མང་པོ་ཞུ་དགོས་ཀྱི་ཡོད། དེ་དུས་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་ལ་རྣམ་གྲངས་དེ་འདྲའི་མང་བ་མཐོང་ནས་ང་ཧང་སངས་སོང་། འགྲེམས་སྟོན་དེར་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་ཁྱོན་བསྡོམས་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་གྱིས་བྲིས་ཡོད། དབུ་ཅན་གྱི་ཡིག་གཟུགས་ཤིག་བླ་མ་ཁོང་གིས་ཐིག་རྩའི་ལམ་ནས་མགྱོགས་པོར་འབྲི་སྟངས་ཤིག་འདུག དེ་ངས་ཀྱང་སྦྱངས་ཏེ་མགྱོགས་པོར་ཤེས་པ་མ་ཟད། འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དེའི་ནང་ལ་བེད་སྤྱོད་ཀྱང་བྱས་མྱོང་ཡོད།
བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་འབྲི་མཁས་པ་ལ་འབོད་མིང་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་པ་ལས། རྟག་པར་ཡིག་མཁན་ཞེས་འབོད། ཡིག་མཁན་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལ་དགེ་རྒན་ཞིག་གི་མདུན་ནས་དམར་ཁྲིད་ཀྱིས་ཡིག་གཟུགས་དུ་མའི་འབྲི་སྟངས་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་སྦྱང་དགོས། དེ་ཙམ་གྱིས་ད་དུང་ཡིག་མཁན་དུ་གྱུར་མེད། དགེ་རྒན་གྱི་མདུན་ནས་སྦྱངས་པའི་འབྲི་སྟངས་ཆ་ཚང་བ་ལེགས་པར་བྱང་ཆེད་པོ་ཏི་དང་པོ་ཏི་བྱས་ནས་འབྲི་སྦྱོང་བྱེད་དགོས། ཡིག་མཁན་གྱི་ཁྲོད་དུ་ངག་རྒྱུན་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད། «པོད་དང་པོ་བྲིས་རླུང་ལ་བསྐུར། པོད་གཉིས་པ་བྲིས་ནས་ཆུ་ལ་བསྐྱུར། པོད་གསུམ་པ་བྲིས་ནས་མེ་ལ་བསྲེགས། །པོད་བཞི་པ་དགེ་ལ་སྤྱན་འབུལ་ཞུ།།» ཞེས་པ་སྟེ། འདི་ཡིག་གཟུགས་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོང་བའི་བར་དུ་ཚད་ལྡན་མ་ཡིན་པ། དགེ་རྒན་སྤྱན་འབུལ་ཞུ་རན་མེད་པའི་པོ་ཏི་མང་པོ་བྲིས་ནས་རྩིས་མེད་ཀྱིས་གཡུག་རྗེས། གཞི་ནས་དགེ་རྒན་ལ་སྤྱན་འབུལ་ཞུ་རིན་ཡོད་པའི་ཡིག་གཟུགས་ཚད་ལྡན་གྱི་པོ་ཏི་ཞིག་འབྲི་ཐུབ་པའི་དོན་ཡིན།
ང་རང་གིས་ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་དགེ་རྒན་ཞིག་རྒྱུན་རིང་པོར་བསྟེན་རྒྱུ་མ་བྱུང་། ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུའི་ནང་ལ་ང་ཚོ་མི་གསུམ་ལ་ཨ་ལགས་ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་ཚང་གིས་ལཉྪ་འབྲི་སྟངས་དུས་ཐུང་ཞིག་ལ་དམར་ཁྲིད་གནང་མྱོང་བ་ཙམ་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང་ང་རང་གིས་ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་འབྲི་ལུགས་དང་མཛེས་ཆོས་འདོན་སྟངས། ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་འཕེལ་ལུགས་བཅས་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་པ་མི་ཚེ་ལ་མཚམས་ཆད་མ་མྱོང་། ང་རང་གིས་སྔ་མོའི་སྲོལ་རྒྱུན་ལྟར་ཡིག་གཟུགས་པོ་ཏི་པོ་ཏི་བྱས་ནས་འབྲི་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ཡང་མ་བྱུང་། ཡིན་ན་ཡང་ཡིག་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་འབྲི་རྒྱུ་དང་ཚོད་ལྟ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་ང་རང་གི་མི་ཚེ་ཡི་དགའ་ཕྱོགས་ཤིག་ཡིན།
ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ནི་དེ་འདྲའི་ཕྱུག་པོ་ཞིག་རེད། ད་ཕན་མང་ཆེ་བ་ནི་མཛེས་རྒྱན་ཙམ་དུ་གནས་པ་ལས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ངོ་བོར་འཕར་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་བྱུང་། སྔོན་མ་ལ་རྩེ་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་རིག་གནས་ཀྱི་ལས་འགུལ་མང་པོ་སྤེལ་མྱོང་ཞིང་། ལས་འགུལ་གྱི་ཁྱབ་བསྒྲགས་འབྲི་སྐབས་ང་རང་གིས་ཚིག་གཅིག་གི་ཡིག་འབྲུ་སྒྲིག་སྟངས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྣམཔ་རེ་ཡོང་ཐབས་བྱས། དེ་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་མང་པོ་བྱུང་མེད། ཡིན་ན་ཡང་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་བྱུང་ཚེ་དགའ་སྣང་མི་བྱེད་མཁན་མེད། ངས་རྒྱུན་དུ་ཚིག་གཅིག་གི་ཡིག་འབྲུ་སྒྲིག་སྟངས་འདྲ་མིན་ལ་ཚོད་ལྟ་བྱས་པ་ལ་རྩེ་ཡིས་ཤིས་ཤོག་དང་། ལྟོ་ཕད། འོག་འཇུག་སོགས་ཀྱི་སྟེང་ལ་བཀོད་ནས་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
ཡིག་གཟུགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ངོ་བོར་འཕོ་བ་ནི་མིག་ལ་མཛེས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། སེམས་ལ་ཚོར་སྣང་དང་ཤེས་རྟོགས་འདྲ་མིན་སྐྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས། ད་ལྟའི་ «ང་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་»ཞེས་པ་འདི་ནི་དེའི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཡིན་བསམ་གྱི་ཡོད།